Malatya'da 'Biyogüvenlik Düzey-3 Laboratuvarı' hizmete açıldı
'Biyogüvenlik Düzey-3 Laboratuvarı' açılışında konuşan İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay, laboratuvarda ilaç, aşı, kit çalışmaları ve çeşitli tıbbi malzeme ürünlerinin antiviral özelliklerinin araştırıldığını söyledi.
İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezinde "Biyogüvenlik Düzey-3 Laboratuvarı" için açılış programı düzenlendi.
Açılışa; Malatya Valisi Aydın Baruş, İl Sağlık Müdürü Prof. Dr. Recep Bentli, İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay, Başhekim Doç. Dr. Adil Başkıran ve Başhekim Yardımcıları, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Beytur, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Barış Otlu, Prof. Dr. Yusuf Yakupoğulları, İl Emniyet Müdürü Ercan Dağdeviren ve laboratuvardaki diğer hoca ve personeller katıldı.
Açılış programında konuşan İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay, Biyogüvenlik Düzey-3 Laboratuvarının, canlı virüs çalışmalarının yapılmasına imkân verilmesinin yanı sıra, virüs le ilgili ilaç araştırmaları, aşı çalışmaları, kit çalışmaları ve çeşitli tıbbi malzeme ürünlerinin antiviral özelliklerinin araştırılmasının yapıldığı ifade etti.
Canlı virüs taraması yapılabilecek
Kızılay, "Bugün hastaneye virüs çalışmalarının yapılacağı Biyogüvenlik düzey-3 laboratuvarını kazandırıyoruz. Labaratuvar ülkemizde çok az sayıda bulunan ileri virüs çalışmalarının yapılmasına imkân veren bir laboratuvardır. Moleküler Biyoloji laboratuvarımız, Türkiye'nin en önemli laboratuvarlardan birisidir. Laboratuvarımızda bütün virüs testleri yapılabiliyor. Moleküler düzeyde dünyada ne yapılıyorsa burada da tümü yapılabilmektedir. Biyogüvenlik Düzey-3 laboratuvarının eklenmesi ile artık canlı virüs çalışmalarının yapılabileceği bir laboratuvar olacaktır. Hem tıbbi ve bilimsel araştırmalar yapılacak hem de özellikle ülkemizde üretilen virüslere karşı ilaçlar, aşı ve tıbbi diğer ürünler ve filtre gibi, cihaz gibi, antiviral özellik taşıyan bütün ürünlerin testleri yapılabilecektir." dedi.
Türkiye'deki 7 laboratuvardan biri
Covid-19 salgını başladığından beri hocaların Malatya için çok büyük hizmetler yaptıklarını anımsatan Vali Aydın Baruş, "İl Sağlık Müdürlüğümüz ile birlikte iyi bir koordinasyon halinde gerek Covid-19 testinin zamanında yapılması, hastalığın zamanında teşhis edilmesi ve karantina tedbirlerinin uygulanması anlamında 24 saat mesai ayrımı gözetmeksizin gece gündüz burada çalıştılar. Bugün gelinen nokta bizim için gurur verici. Bildiğim kadarıyla Türkiye'de bununla birlikte 7 tane Biyogüvenlik Düzey-3 laboratuvarı var. Burada virüse bulaşan hastalıklara karşı hem sağlık alanında çok güzel çalışmalar yapılacak ileri anlamda güzel çalışmalar yapılacak hem de sağlık alanında faaliyet gösteren sanayi sektöründe üretim yapan firmaların testlerinin burada yapılama imkânı olacak. Yani antiviral mamuller, antiviral cihazlar üreten ve virüsle mücadele araçları üreten sanayi firmalarına da önemli tesis çalışmaları gerçekleştirecek. Başta rektör hocamız olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ediyorum." diye konuştu.” dedi.
Moleküler Mikrobiyoloji Laboratuvarında, salgının başından bugüne kadar yaklaşık 500 binden fazla hastanın test sonuçlarının çalışmalarının yapıldığını hatırlatan Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Barış Otlu, "Bu laboratuvarlar, Biyogüvenlik düzeylerine göre 1, 2, 3 ve 4 farklı sınıfa ayrılıyorlar. Bir ve 2 çok sık görebileceğiniz genel kullanım laboratuvarları. 3 ve 4 özel korumalı ve tecrit laboratuvarları. Ülkemizde Biyogüvenlik Düzey-3 laboratuvarlar sayısı oldukça az. Biyogüvenlik düzey-4 şu anda Türkiye’de sadece bir tane var. O da Türkiye Halk Sağlığı Kurumu'nun Laboratuvarı." şeklinde konuştu.
Biyogüvenlik Düzey-3 laboratuvarının özelliklerini ve yapılan çalışmaları anlatan Otlu, konuşmasını şu şekilde sürdürdü:
"İç içe bir bina içerisinde kendi özel havalandırma sistemi var. Dışarıya doğru bir çıkış içeriye doğru bir giriş yok. Bu laboratuvarlarda yüksek riskli patojenler çalışılıyor. Sars-Coc-2 tüberküloz, tularemi ve influenza virüsleri gibi virüsleri bu laboratuvarlarda üretebiliyoruz. Bölgemizde birçok girişimci, araştırmacı, bilim insanı, özellikle Sars-Cov-2 pandemisi süresince onlara etkili birçok molekül sentez ettiler. Ve bunların antiviral yani virüsü öldürücü etkisini araştırmamızı istediler. Bizim bu araştırmayı bu çalışmayı yapabilmemiz için virüsü üretmemiz gerekiyor ve virüs ancak Biyogüvenlik düzey-3 laboratuvarda üretilebildiği için biz de İnönü Üniversitesi bilimsel araştırmalar projeleri kapsamında bir altyapı projesi yaptık. Sayın rektörümüzün başhekimimizin ve dekanımızın da desteği ile bu laboratuvar inşa edildi. İç içe iki laboratuvardır önce Biyogüvenlik düzey-2 oradan da 3’e geçilir. 3’te dediğim gibi mono blok bir yapı içerisinde bina. İçeride hem çalışanı koruyan hem çalışılan örneği koruyan hem de çevreyi koruyan bu yüksek riskli bulaşma riski taşıyan patojenlerin oradan kaçmasını engelleyecek, çalışan kişiyi enfekte etmesini engelleyecek bir takım özel güvenlik önlemleri vardır. Böyle bir güvenlikli laboratuvarın özellikle antiviral araştırma çalışmaları için inşa edilmesi çok önemli ve ülkemiz için de çok önemli. Özellikle bu testleri bu laboratuvarda çalışacağız. Böylelikle ülkemizde gerek Sars-Cov-2'ye karşı olsun gerek diğer virüslere karşı olsun üretilecek ilaçların testlerini yapabileceğiz."
Mikrobiyoloji hocalarından Prof. Dr. Yusuf Yakupoğulları ise şunları kaydetti:
"Düzey 3 laboratuvarlar aşı ilaç ve tanı kiti geliştirme çalışmalarının temelini oluşturur. Hepimiz yaşadık. Covid-19 Pandemisi ile birlikte tüm dünyada bir aşı geliştirme çalışması başladı. Ve ülkemizde de bu çalışmayı yürüten laboratuvarlar oluştu. Aynı zamanda araştırıcılar virüsü öldüren bazı ilaçlar bazı moleküller tespit etmişlerdi. Dolayısıyla siz eğer aşı geliştirmek istiyorsanız, ilaç geliştirmek istiyorsanız bir virüse karşı insanlarda hastalık oluşturan bir patojene karşı bu düzeyde bir laboratuvara ihtiyaç var. Ülkemizde düzey-3 laboratuvar sayısı bir elin parmaklarını geçmeyecek kadardır. Ankara’nın doğusunda Kayseri’de Aykut hocamızın laboratuvarından sonra bu 2'nci laboratuvar olacaktır. Dolayısıyla bu laboratuvarımız sadece Sars-Cov-2 için değil ilerde de ortaya çıkması olası virüslere karşı aşı ilaç koruyucu maddeler geliştirilmesinin esas merkezi olacaktır. Bunun dışında sanayicimiz, Ar-Ge firmaları, girişimciler, çeşitli virüs öldürücü geliştirdiler ya da tekstilcilerimiz maskeler geliştirdiler. Ancak bu tür ürünlerin ne kadar etkin olduğunu anlamak için bu testleri yaptırmak adına yurt dışına gitmeleri gerekli. Bu laboratuvarımız aynı zamanda sanayicimize de hizmet verecek sanayide veya firmalarında üretilen dezenfektanlar gibi ya da havalandırma sistemleri gibi cihazların etkinlik testleri yapacak ve raporlayacak. Böylelikle de sanayicimize katma değeri yüksek ileri teknolojik ürünler geliştirmesine de destek olmayı hedefliyoruz."
